بسم الله الرحمن الرحیم [1]
مبحث چهاردهم: عام و خاص
گفتیم در مباحث الفاظ بحث از قالبها و هیئتهایی است که اختصاص ندارد به بابی دون بابی و کاربرد فراوان دارد مثلا صیغه امر ظاهر است در چه معنایی، ظهور صیغه نهی چیست امر عقیب حظر به چه معنا است، شرط، وصف و غایت ظهور در مفهوم دارند یا نه؟ پس در مباحث دلالات از هیئتهای پرکاربرد در آیات و روایات بحث میشود. یکی از این هیئات هیئت عام و خاص یا عموم و خصوص است، معنای عموم چیست؟ تفاوت عام و مطلق در دلالت کدام است؟ و الفاظ دال بر عموم چیست؟
در این بحث هر چند بحث ما از دلالت الفاظ عام و خاص است و ظهور آنها لکن به مناسبت بحث میشود از مطالبی که مربوط به باب حجج یا باب تعارض است از نگاهی، اما چون محورشان عام و خاص است به این مناسبت در همین مباحث دلالات لفظی از اینها هم بحث میکنیم. مثال: یکی از مباحث این است که آیا عام مخصَّص حجت است در باقی یا خیر؟ این مربوط به بحث حجج است اما همینجا بحث میکنیم. یا بحث میکنیم اگر عام و خاصی متنافیین و متعارضین بودند، أکرم العلماء و لاتکرم الفساق، لونی از تعارض است و همنیجا بحث میکنیم اگر عام و خاص متنافی بودند رفع تنافی چگونه است؟
در مبحث عام و خاص مطالبی مورد بررسی قرار میگیرد: