زندگینامه استاد حاج شیخ جواد مروی حفظه الله
حضرت استاد سال 1340 شمسی در مشهد مقدس و در خانوادهای اهل علم و تقوا دیده به جهان گشود.
خاندان
جد پدری ایشان از عالمان شهر نیشابور و والد مکرمشان مرحوم آیه الله حاج شیخ علی مروی در جوانی به مشهد مقدس هجرت نمود. مرحوم آیه الله حاج شیخ علی مروی در ادبیات از شاگردان برجسته مرحوم ادیب نیشابوری و در علوم معارف از شاگردان مرحوم آیه الله میرزا مهدی اصفهانی و در فقه و اصول ملازم مرحوم آیه الله العظمی سید محمد هادی میلانی بود.
استادان
ایشان از محضر اساتید برجستهای در علوم مختلف بهره جستند:
- در ادبیات، فقه و اصول
در آغاز، ادبیات فارسی و برخی از مباحث پیرامون آن را از ادیب و عالم بزرگ، مرحوم حاج محمد صادق حشمت فراگرفتند.
مباحث ادبیات عرب را از محضر والد گرامی خویش که از شاگردان مبرّز مرحوم ادیب نیشابوری بود آموختند، از جمله کتابهای شرح قطر، مباحثی از شرح رضی و شرح نظام.
دروس سطح را تا رسائل مرحوم شیخ اعظم انصاری در محضر پدر که از شاگردان مرحوم آیه الله العظمی سید محمد هادی میلانی بود تتلمذ نمود، مکاسب را نزد مرحوم آیه الله میرزا علی فلسفی (ره) و کفایه را در محضر آیه الله رضازاده حفظه الله به پایان رسانید.
در کنار فراگیری کتب متداول فقهی اصولی حوزههای علمیه، قسمتی از کتاب ریاض المسائل و تمام صلاه و زکات مرحوم حاج آقا رضا همدانی را در محضر مرحوم والدشان آموختند.
مقطع خارج را با دوسال حضور در دروس خارج آیه الله سید حسن مرتضوی حفظه الله آغاز نمودند و دو سال نیز در دروس فقه و اصول مرحوم آیه الله میرزا علی فلسفی شرکت نمودند. بیشترین بهره علمی در مباحث فقه و اصول را در یازده سال ملازمت درس مرحوم آیه الله سید ابراهیم علم الهدی از شاگردان مبرّز آیه الله العظمی سید محمد هادی میلانی[1] کسب نمودند.
مدتی نیز از مباحث اصول مرحوم آیه الله سید حسین شمس از شاگردان قوی مرحوم آیه الله سید محمد هادی میلانی بهره بردند.
همچنین مدت هفت سال از مباحث فقه و اصول آیه الله العظمی وحید خراسانی حفظه الله و پنح سال از مباحث فقه مرحوم آیه الله العظمی تبریزی استفاده کردند.
- در معارف
معارف مکتب تفکیک مرحوم آیه الله میرزا مهدی اصفهانی را از پدر فراگرفتند که از شاگردان درس مرحوم آیه الله میرزا مهدی اصفهانی بودند.
مدتی در مباحث مرحوم آیه اله شیخ حسنعلی مروارید با محوریت کتاب تنبیهات حول المبدأ و المعاد ایشان که در شبهای شنبه در منزلشان برگزار میشد شرکت کردند.
- در فلسفه
شرح تجرید را به اشاره والدشان از عالم فاضل و گمنام، مرحوم شیخ صفرعلی رحیمی فراگرفتند.
مدت یک سال در بحث فلسفه دکتر ابراهیمی دینانی شرکت کردند.
همچنین از دروس مرحوم آیه الله سید عز الدین زنجانی و استاد جلال الدین آشتیانی بهره فراوان برد و مدتی نیز در قم از مباحث استاد حسن زاده آملی و استاد جوادی آملی استفاد کردند.
همچنین از حشر و نشر سالیان متمادی با مرحوم علامه عسگری استفادههای فراوان علمی نمودند.
فعالیتهای علمی فرهنگی
فعالیتهای علمی فرهنگی استاد به این شرح است:
1. تدریس
حضرت استاد از آغاز، در کنار فراگیری دروس حوزه به تدریس آنها مشغول شدند. کتابهایی چون سیوطی، مغنی، معالم الأصول، اصول الفقه، شرح لمعه، رسائل، مکاسب و کفایه را برای طلاب حوزه علمیه خراسان، حوزه علمیه قم، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه امام صادق علیه السلام تدریس نمودند و صدها نفر از طلاب و دانشجویان از جلسات حضوری و درسهای ضبط شده ایشان استفاده نمودند و از سال 1380 هجری شمسی تا کنون به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم همت گماردند و البته در کنار آن ارتباط با فضلای حوزه علمیه خراسان در دانشگاه علوم اسلامی رضوی و ارائه مباحث فقه و اصول را ادامه دادند.
از جمله فعالیتهای حضرت استاد در آموزش طلاب حوزههای علمیه، تدریس شرح تجرید، فلسفتنا و اقتصادنا شهید صدر، مباحث شبهه شناسی اعتقادی در مشهد مقدس، مباحثی از کتاب المراجعات، مباحثی درباره مهدویت و مباحثی در علم رجال در حوزه علمیه قم بوده است.
ایشان در پانزدهمین اجلاسیه اساتید سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه قم به عنوان استاد نمونه دروس خارج معرفی شدند.
2. مسؤلیتها
ـ عضویت هیئت علمی بین الملل بعثه مقام معظم رهبری از 25 سال پیش تا کنون. ایشان طی این مدت با حضور در بعثه مقام معظم رهبری در موسم حج و عمره ضمن گفتگو با اندیشمندان جهان اسلام از بلاد مختلف اسلامی و غیر اسلامی، علاوه بر پاسخ به سؤالات و شبهات عقیدتی آنان، مناظرات مختلفی نیز با عالمان سایر مذاهب داشتند که آثار فراوانی به دنبال داشته و دارد. همچنین تلاش فراوانی نسبت به سامان دادن علمی معرفتی مسائل شیعیان حجاز از سالها قبل تا کنون توسط ایشان انجام گرفته است.
ـ عضویت در شورای عالی حوزههای علمیه (دوره هفتم)
ـ عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
ـ عضویت در شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام
ـ عضویت هیئت أمنای دانشکده اصول الدین. (دوره اول)
3. سفرهای تبلیغی آموزشی
حضرت استاد در کنار فعالیتهای علمی مذکور، سفرهای تبلیغی آموزشی فراوانی به کشور های عربی منطقه، جنوب شرق آسیا و اروپا داشتهاند و علاوه بر تشکیل جلسات آموزشی برای علما و نخبگان، ارتباط علمی خود با حوزههای علمیه شیعه و اهل سنت و مجامع دانشگاهی و تبادل نظر با اندیشمندان جهان اسلام را حفظ نمودند. قابل ذکر است یکی از دستآوردهای این سفرها، آشنایی کامل با سیستم آموزشی حوزهها و بعضی از دانشگاه های خارج از کشور بوده است.
ایشان در سالهای دفاع مقدس بارها در جبهههای جنگ حق علیه باطل حضور یافت و در کنار رزمندگانی چون شهید چمران و شهید نورعلی شوشتری به انجام وظیفه پرداخت.
4. تألیفات
حضرت استاد کتبی در مباحث عقائد، فقه و اصول نگاشتهاند که برخی از آنها آماده چاپ میباشد.
الف: کتب عقائدی
ـ شرحی بر کشف المراد
ـ حواشی بر اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه
ـ مباحث عقائدیه هامّه (مباحث کلامی مورد نیاز مبلغین حج)
ـ السلفیه کما رأیت (مجموعهای از مناظرات با اندیشمندان سلفیه در بلاد اسلامی)
ـ ملاحظات علی کتاب تطور الفکر السیاسی الشیعی من الشوری إلی ولالیه الفقیه.
ـ نقدی بر کتاب مکتب در فرآیند تکامل
ـ مناهج الأعلام فی المباحث العقائدیه (شیخ مفید، خواجه نصیر الدین طوسی و علامه حلی)
ب: کتب فقهی
ـ مشکاه الحقیقه فی شرح تحریر الوسیله:
ـ ـ الإجتهاد و التقلید 1 جلد.
ـ ـ کتاب الحج، 6جلد.
ـ ـ کتاب الخمس، 3 جلد.
ـ ـ کتاب الإجاره، 4 جلد.
ج: کتب اصولی
ـ شرحی بر رسائل شیخ أعظم انصاری.
ـ شرحی بر کفایه الأصول.
ـ مصباح الدلاله فی توضیح نهایه الدرایه (که توضیح مباحث غامض نهایه الدرایه محقق اصفهانی است)
ـ مرقاه الاصول الی علم الأصول (از ابتدای مباحث الفاظ تا پایان تعادل تراجیح؛ این کتاب در حدود 10 جلد، حاصل بیش از پانزده سال تدریس دوره اول خارج اصول در حوزه علمیه قم است.)
د: رجال
ـ الآراء الرجالیه
ـ ملاحظات علی معجم رجال الحدیث
[1]. مرحوم آیه الله العظمی سید محمد هادی میلانی در اجازه اجتهاد مفصلی که به مرحوم آیه الله سید ابراهیم علم الهدی دادند از جایگاه علمی ایشان چنین تعبیر نمودند که: "قد بلغ رتبه عالیه من الإجتهاد".